Bhagavad Gita

अर्जुनः श्रीकृष्णं पृच्छति । हे जनार्दन - यदि ज्ञानमेव कर्मापेक्षया अत्युत्तमं इति त्वं मन्यसे तर्हि किमर्थं रागादिप्रसक्तिहीनं यतिधर्मं विहाय घोरे युद्धरूपे कर्मणि मां नियोजयसि इति ।।३.१।। 

అర్జునుడిట్లనె - ఓ జనార్దన,  కర్మముకన్న జ్ఞానమే చాలా గొప్పది ఇని నీ అభిప్రాయమైనచో నన్ను శమదమాలతో నిండిన యతిధర్మమార్గమునందు గాక రాగాదికలుషితమైన కామ్యకర్మమగు యుద్ధము చేయుటకు ఎందుకు నియమించుచున్వావు?

गीतातात्पर्यम्

हरिः ओम् । 

'नाहं कर्ता हरिः कर्ता तत्पूजा कर्म चाखिलम् ।

तथापि मत्कृता पूजा तत्प्रसादेन नान्यथा ।

तद्भक्तिस्तत्फलं मह्यं तत्प्रसादः पुनः पुनः ।

कर्मन्यासो हरावेवं विष्णोस्तृप्तिकरः सदा ।

यस्मात्स्वतन्त्रकर्तृत्वं विष्णोरेव न चान्यगम् ।

तदधीनं स्वतन्त्रत्वं स्वावरापेक्षयैव तु ।

जीवस्य विकृतिर्नाम कर्तृत्वं जडसंश्रयम् ।

पुमान्दोग्धा च गौर्दोग्ध्री स्तनो दोग्धेतिवत्क्रमात्'' ॥ इति ब्रह्मतर्कवचनादीश्वरजीवप्रकृत्यादीनां कर्तृत्वमकर्तृत्वं च विभागेन ज्ञातव्यं सर्वत्र ।

'क्वचित् स्वभावः प्रकृतिः क्वचिच्च त्रिगुणात्मिका ।

क्वचित् प्रकृष्टकर्तृत्वाद् भगवान्प्रकृतिर्हरिः'' ॥ इति शब्दनिर्णये ।

'स्वभावतस्त्रिधा जीवा उत्तमाधममध्यमाः ।

उत्तमास्तत्र देवाद्या मर्त्यमध्यास्तु मध्यमाः ।

अधमा असुराद्याश्च नैषामस्त्यन्यथाभवः ।

शरीरमात्रान्यथात्वे स्वजातिं पुनरेष्यति ।

उत्तमा मुक्तियोग्यास्तु सृतियोग्यास्तु मध्यमाः ।

अपरेन्धतमोयोग्याः प्राप्तिः साधनपूर्तितः ।

पूर्त्यभावेन सर्वेषामनादिः संसृतिः स्मृऽता ।

नैव पूर्तिश्च सर्वेषां नित्यकालहरीच्छया ।

अतोनुवर्तते नित्यं संसारोयमनादिमान् ।

अतोधमानां जीवानां मिथ्याज्ञानादयोखिलाः ।

स्वाभाविका गुणा ज्ञेया मध्यमर्त्येषु मिश्रिताः ।

तत्वज्ञानं विष्णुभक्तिरित्याद्या देवतादिषु ।

कार्यते ह्यवशः कर्म सर्वैस्तैः प्राकृतैर्गुणैः ।

स्वाभाविकगुणानेतान् हेतुं कृत्वैव विष्णुना ।

कर्मसु क्रियमाणेषु कर्ताहमिति मूढधीः ।

मन्यते तत्वविद्विष्णोर्गुणा इच्छादयस्तु ये ।

स्वाभाविकेषु जीवस्य कामाद्येषु सदैव तु ।

प्रेरकत्वेन वर्तन्ते स्वातन्त्र्यं मम न क्वचित् ।

इति मत्वा न सक्तः स्यात्प्रीतोस्य भवति प्रभुः ।

स्वभावगुणसम्मूढा ज्ञानादिगुणवत्तरम् ।

स्वातन्त्र्येणैव कर्तारं चात्मानं प्रतिजानते ।

तान्गुणान् कर्म तच्चैव विष्ण्वधीनं न ते विदुः ।

तेष्वयोग्येषु तत्वज्ञस्तत्त्वं नातिप्रकाशयेत् ।

वदेद्विवादरूपेण नोपदेशात्मना क्वचित् ।

सभ्यरूपेण वा ब्रूयात्पृष्टेव्यक्तिकृदेव वा ।

बुद्ध्वाप्यसौ यतो नित्यं स्वभावानुगचेष्टितः ।

स्वभावं यान्ति भूतानि निग्रहः किं करिष्यति'' ॥ इत्यादि प्रकाशसंहितायाम् ॥ २७-३५ ॥